Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
E- mail: rzayeva.benovse62@gmail.com
Rzayeva Bənövşə İsmayıl qızı 15 mart 1962-ci ildə Bərdədə şəhərində anadan olub. 1983 - ci ildə Naxçıvan Orta İxtisas musiqi məktəbini kamança məktəbini kamança ixtisası üzrə “Fərqlənmə” diplomu ilə bitirib. Elə həmin ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına daxil olmuş və 1988 -ci ildə Konservatoriyanın Xalq Çalğı Alətləri fakültəsini- kamança müəllimliyi və Xalq Çalğı Alətləri orkestrinə rəhbər ixtisasları üzrə bitirmişdir. Bəstəkarlar ittifaqına musiqişünas kimi qəbul edilmiş və bu günə kimi həmin ittifaqın fəal üzvüdür.2011ci il Naxçıvan Dövlət universitetinin Müdafiə Şurasında “Rəhab Muğamı” /musiqi nəzəri tədqiqat / mövzusunda dissetrtasiya müdafiə etmiş və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Ali Attestasiya Komisiyası tərəfindən 26 sentyabr 2012-ci il tarixli (protokol № 27 к) qərarı ilə sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi verilmişdir. 2016- cı ildən AMEA-nın Folklor İnstitutunun “Musiqi Folkloru” şöbəsində böyük elmi işçi, 2021-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 15.02.2022-ci il tarixli qərarı ilə “Sənətşünaslıq elm sahəsinin” və “Folklorşünaslıq ixtisasları üzrə” dosent adı almışdır. 2022-ci ildən isə AMEA-nın “Memarlıq və İncəsənət” İnstitutunda aparıcı elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 2023-cü ilin sentyabr ayından Naxçıvan Dövlət Universitetinin İncəsənət fakultəsinin “Xalq çalğı alətləri” kafedrasında kamança müəllimi vəzifəsində çalışır.
Dərc olunmuş elmi əsərlər
M Ə Q A L Ə L Ə R
1.Rzayeva B.İ.Naxçıvan musiqi tarixinin yadigarı “Tulum” Naxçıvan Tarixinin Səhifələri (Uluslararası qaynaqlarda Naxçıvan Beynəlxalq simpoziumunun
materialları). 1998,204-206 3 səh.
2. Rzayeva B.İ.Naxçıvan ney ifaçılığı sənəti tarixindən.Ali Diplomatiya Kolleci Naxçıvan bölməsi.Bakı 1998 Diplomat nəşriyyatı 83s. 66-71 6 səh.
3. Rzayeva B.İ.Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində Xalq Çalğı Alətlərinin tarixindən “Tar ifaçılığı”. 2000 Naxçıvan Dövlət Universitetinin Qeyrət
nəşriyyatı səh 111 -112 2 səh.
4. Rzayeva B.İ.Naxçıvan Musiqi Mədəniyyətinin inkişafında Maestro Niyazinin rolu. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Qeyrət nəşriyyatı 2000 №6 136-138
3 səh.
5. Rzayeva B.İ.Naxçıvanda Kamança xalq çalğı alətinin tarixindən.Naxçıvan Dövlət Universitetinin Qeyrət nəşriyyatı 2004 s. 155-157. 3 səh .
6. Rzayeva B.İ.Naxçıvan Musiqi mədəniyyətinin inkişafında Hacıbəyovlar nəslinin xidmətləri. 2006 Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının “Musiqi dünyası”
jurnalı. Apastrof çap evi. Bakı s.10-12 3 səh.
7. Rzayeva B.İ.Faydalı Vəsait Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 2008“Musiqi dünyası” jurnalı. Apastrof çap evi. Bakı s.179-185. 7 səh.
8. Rzayeva B.İ.Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay Dəsgahı” əsərinin musiqi taleyi. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının “Musiqi dünyası” jurnalı.2009Apastrof
çap evi. Bakı s.123-124 2səh.
9. Rzayeva B.İ.Rəhab Muğamının tarixi inkişaf yolu Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının Azərbaycan Milli Konservatoriyası Konservatoriya jurnalı Bakı
2010 s.47-57 11 səh.
10. Rzayeva B.İ.Ustad tarzən Əkrəm Məmmədlinin Muğam sənətinin inkişafında elmi-nəzəri xidmətləri.Naxçıvan Dövlət Universiteti Qeyrət nəşriyyatı
2010 s193-196 4 səh.
11. Rzayeva B.İ.Sənətin Arifi Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının “Musiqi dünyası” jurnalı. Apastrof çap evi. Bakı 2010 s.24-25 2 səh.
12. Rzayeva B.İ. Ə .Məmmədlinin “Tar üçün etüdləri” Naxçıvan Qızıldağ” nəşriyyatı. 2010, 23 səh.
13. Rzayeva B.İ.Rəhab muğamının melodik xüsusiyyətləri Bakı, Azərbaycan bəstəkarlar ittifaqının “Musiqi dünyası” jurnalı. Apastrof çap evi. Bakı 2011
s.123-126.4 səh.
14. Rzayeva B.İ.Azərbaycan səs yazıları irsində “Rəhab Muğamı” Mədəni Maarif lurnalı Bakı. 2011 s. 27-30 4 səh.
15. Rzayeva B.İ.Azərbaycan musiqişünaslığında “Rəhab muğamının tədqiqinə dair.Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti. Respublika
elmi-praktiki konfrans Bakı. S 49-51 3 səh.
16. Rzayeva B.İ. “Muğamların tarixi cəhətdən öyrənilməsində və tədqiqində notasalınmanın əhəmiyyəti”. 2011 Naxçıvan Dövlət Universiteti “Qeyrət”
nəşriyyatı. S.63-67 5 səh.
17. Rzayeva B.İ. Azerbeycan Besteçilerinin eserlerinde Rehab makamı Bilimsel Eksen, Türkiye Uluslararası Hakemli Sosial Bilimler dergisi baskı Pres // Tipoqrafiya// 2011 s. 41-47 7 səh.
18. Rzayeva B.İ. Rehab Makamının tür özellikleri. Kültür evren Türkiye Egtim ve araşdırmalar Hastanesi TIP Dergisi.Ltd. Şti. Ajans. 2011 s. 41-47 7 səh.
19. Rzayeva B.İ. “Bəstəkar Kamal Əhmədov” Bakı 2013 Bəstəkarlar ittifaqı Musiqi dünyası lurnalı
20. Rzayeva B.İ. “Naxçıvan Aşıq sənəti tarixindən El aşığı Ululu Kərim”. Elmi əsərlər. Humanitar elmlər seriyası. Naxçıvan: Azərbaycan ElmlərAkademiyası, Naxçıvan bölməsi 2014, №1(57) 13508 iş. s.106-114
21. Rzayeva B.İ. “Tarzən Əkrəm Məmmədlinin və bəstəkar Nəriman Məmmədovun yaradıcılıqlarında “Rəhab muğamının not yazısı”. AMEA-nın
Naxçıvan bölməsi Axtarışlar jurnalı 2014 №1 s.140-149.
22. Rzayeva B.İ. “Rəhab muğamının lad əsası” Bakı: Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı, Musiqi Dünyası lurnalı 2014”1(58) s.41-48.
23. Rzayeva B.İ. “Rəhab muğamı” dərs vəsaiti Bakı: Elm və təhsil 2014, 136 s.
24. Rzayeva B.İ.”Naxçıvanda xalq musiqi yaradıcılı\ı tarixindən” AMEA-nın Naxçıvan bölməsi Axtarışlar jurnalı №1 s. 125-129.
25. Rzayeva B.İ. “Naxçıvanın qədim musiqi tarixindən”. Naxçıvan və Doğu Anadolu tarixi abidələri mövzusunda Uluslararası Beynəlxalq Simpoziumun
m materialları” ağrı İbrahim Çeçen Universitesi, Naxçıvan Dövlət Universiteti Naxçıvan 2015 s.565-571.
26. Rzayeva B.İ. “Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Milli dəyərlərimizə qayğısı” Naxçıvan Dövlət Universiteti Qeyrət nəşriyyatı 2015 s.152-155
27. Rzayeva B.İ. “Nəğmə ürəkli bəstəkar” AMEA-nın Naxçıvan Bölməsi Axtarışlar jurnalı 2015 №4 s.15-153.
28. Rzayeva B.İ. “Bəstəkar Vasif adıgözəlovun yaradıcılığına nəzəri baxış” AMEA-nın Naxçıvan Bölməsi Axtarışlar jurnalı 2016 №2 s.1434-148.
29. Rzayeva B.İ.”Azərbaycan Musiqişünaslığında Əbədi Parlayan Ulduz, görkəmli alim Ramiz Zöhrabov ” AMEA-nın Naxçıvan Bölməsi Axtarışla jurnalı 2 2017,№2 s.89-102.
30. Rzayeva B.İ.”Rəhab muğamının tarixi inkişafı (qədim və müasir dövrdə) AMEA-nın “Muğam Aləmi V Beynəlxalq festivalı çərçivəsind keçirilən A azərbaycanda muğam elmi reallıqlar və perespektivlər mövzusunda Simpoziumunun materialları Bakı: 2018.
31. Rzayeva B.İ. “Azərbaycan muğam ifaçılarının repertüarında Rəhab muğamı” Türksoylu xalqların musiqi mədəniyyətinin tədqiqi problemləri mövzu-
sunda XVI Beynəlxalq Elmi-praktiki konfransın materialları. Bakı: ADMİU-nin mətbəəsi. 2018, №1 s.284-286.
32. Rzayeva B.İ. “Milli irsimizin daşıyıcılarının izi ilə Dəllək Murad” Azərbaycan şifahi Xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər jurnalı Bakı: AMEA-nın
Folklor institutu №1s.134-139.
33. Rzayeva B.İ. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Hacıbəyovlar və onların müasirləri Naxçıvan teatrında” Folklor Milli Kimlik Konteksində”
mövzusunda Beynəlxalq Elmi Konfransın materialları.İsmayıllı rayonu, Lahıc qəsəbəsi AMEA-nın Folklor İnstitutu 2018-s.393-395.
34. Rzayeva B.İ.”El şairi Ululu Kərimin yaradıcılığında Dövlətçilik motivləri. “Folklor və Dövlətçilik möıvzusunda III Respublika Elmi konfransı.
Bakı.AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu, AMEA-nın Folklor İnstitutu, 2018 s.105-112.
35. Rzayeva B.İ. “Qədim Naxçıvanın İfaçılıq sənəti tarixindən” Gənc alimlərin III Beynəlxalq Elmi Konfransı. Gəncə Azərbaycan Respublikası təhsil
nazirliyi, Gəncə şəhər İcra hakimiyyəti, Gəncə Dövlət universiteti. 17-18 oktyabr 2018.s244-247.
36. Rzayeva B.İ. Ululu Kərim yaradıcılığına aid həyati gerçəkliklər”IV Uluslararası Hamza Nigari Azerbaycan Cumhuriyyetinin kuruluşunun 100
Yılında Türkiye Azerbayc an ilişkileri Sempozyumu. Türkiye,Amasiya. 25-27 oktyabr.2018 s.364-368.
37. Rzayeva B.İ. Qədim naxçıvan diyarında folklor ənənələri luslararası dil, egtim ve kültür konfransı Türkiye: İstanbul Medipol Universiteti 27-29
haziran 2019 s. 270 -279.
38. Rzayeva B.İ. “El aşığı Ululu Kərim yaradıcılığına aid dini motivlər”. II Uluslararası Develi-aşık Seyrani və Türk Kültürü Konqresi. Türkiye:
Kayseri. 10-12 ekim 2019 s.170-179.
39. Rzayeva B.İ.”Gənclərin Vətənpərvər ruhda inkişaf etdirilməsində bayatıların əhəmiyyəti”. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər. Bakı:
2019 №1 s. 120-128.
40. Rzayeva B.İ. “El aşığı Ululu Kərimin həyat və yaradıcılığı”Monoqrafiya Bakı:Elm və təhsil 2020, 264 s.
41. Rzayeva B.İ. “Azerbaycan muğam mirasının notasion tarihi” Kültür Araşdırmalar Dergisi, №6 s.90-99 2020
42. Rzayeva B.İ. “Karim Ululu the popular poet, the outstanding representative of Nakhchivan s ashyg scene” Şharq mashalı. Uzbekiston: Taşkent
Dövlət Şarkşunaslık Universiteti. 2020 №2 s.19-27 İSSN-2010-9707
43. Rzayeva B.İ. “Şəmsəddin Qasımov” kitab Bakı:Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı Renessan-A Nəşriyyat evi 2021 31 s.
44. Rzayeva B.İ. “Eski Nahçıvanın Oluşum Tarihinin Tanığı Ağrı dağı ve Nuhun Türbesi”. Dergi Karadeniz Sosial bilimle Sempozyumu.Bakı:
Azərbaycan Milli elmlər Akademiyası Folklor İnstitutu.19-21 kasım.s. 276-282.
45. Rzayeva B.İ. “El aşığı Dəllək Murad Milli İrsimizin Daşıyıcısı kimi” AMEA-nın Folklor İnstitutu, Zəngəzur: tarixi məkan və milli yaddaş ( elmi
araşdırmalar toplusu) Bakı: Elm və təhsil 2022 s.39-48.İSBN:978-9952-556-21-6.
46. Rzayeva B.İ. “Azərbaycan El havalarının nota salınması tarixindən” Naxçıvan AMEA-nın Naxçıvan Bölməsi İncəsənət dil və ədəbiyyat
institutu,Axtarışlar jurnalı Cild 17-№2 s.106-114.2023.
47. Rzayeva B.İ. “Türk Xalqlarının birlik simvolu, Naxçıvan Yallıları”Türkiyə Cumhuriyyəti -100 Beynəlxalq Elmi-Praktiki Konfransın Materialları .
Bakı:2023 26-27 oktyabr s.175-181
48. Rzayeva B.İ. “Zəngəzurlu el şairləri Ululu Kərimin yaradıcılığında erməni vəhşəti. Konfrans materialı 2nd İnternational Scientific Research
Conference September 26-27 2023 İgdir Universitety İgdir Türkiye, səh.595-597
49. Rzayeva B.İ. Zəngəzurlu el şairləri Dəllək Murad və Ululu Kərim yaradıcılıqlarına aid reallıqlar. Konqres materialı Azərbaycan Respublikası Elm və
Təhsil Nazirliyi və Naxçıvan Dövlət Universiteti “Qərbi Azərbaycana qayıdışa gedən yol” konqresi. 2023, səh.272-277