Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
e-mail: alitahirov@ndu.edu.az
03 aprel 1965-ci ildə Naxçıvan MSSR, Naxçıvan rayonunun Cəhri kəndində anadan olub. 1982-ci ildə Babək rayon Q.Əkbərov adına Cəhri kənd orta məktəbini bitirib. 1986-cı ildə Rusiya Federasiyası Rostov Vilayətində Don Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun "Zoomühəndis" fakültəsinə daxil olub və 1991-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1991-ci ilin sentyabrından isə Naxçıvan Dövlət Universitetinin "Zoologiya" kafedrasında əvvəl baş laborant, laboratoriya müdiri və 1999-cu ildən universitetin Xüsusi şöbəsinin rəisi vəzifəsində işləyir.
Hal-hazırda “Baytarlıq təbabəti” kafedrasında 0,5 ştat müəllim vəzfəsində çalışır.
2001-ci ildən Naxçıvan Dövlət Universitetinin "Zoologiya kafedrası"nın dissertantı olmuş və 2007-ci ildə AMEA-nın Zoologiya İnstitutunda “Naxçıvan MR-də bal arısı ailələrində arıların yetişdirilməsi və paket arıçılığın inkişafı” mövzusunda dissertasiya işini müdafiə etmiş, 2008-ci ildə biologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi və 2023-cü ildə isə ixtisası üzrə dosent elmi adı almışdır.
2 monoqrafiyanın, 2 dərs vəsaitinin, 2 proqramın və 50 elmi məqalənin müəllifidir. Ailəlidir, üç övladı vardır.
Dərc olunmuş elmi və tədris-metodiki işləri:
1. Naxçıvın MR-də qaramal cinslərinin iqlimə uyğunlaşmasına təsir edən amillər. Naxçıvan MR 75. Naxçıvan Muxtar Respublikasında ekoloji tarazlıq və onun mühafizəsi., NDU, “Qeyrət nəşriyyatı” Naxçıvan 1999, s..108-110
2. Ana arıların yetişdirilməsi üçün məhsuldar və xəstəliklərə davamlı damazlıq arı ailələrinin seçilməsi. XX əsrin sonunda heyvanlar aləminin qorunması. Akademik M.Ə.Musayevin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın mat. Elm, Bakı, 2001, s.155-157 (həmmüəlliflər: R.L.Sultanov H.T.Hüseynov)
3. Naxçıvan MR-in ərazisində erkən ana arıların yetişdirilməsi. XX əsrin sonunda heyvanlar aləminin qorunması. Akademik M.Ə.Musayevin 80 illiyinə həsr olunmuşelmi konfransın mat. Elm, Bakı, 2001 s.203-204
4. Naxçıvan MR-in ərazisində bal arılarında aparılan damazlıq işləri. Odlar Yurdu Universitetinin elmi və pedaqoji "Xəbərləri"i, № 5, “Odlar Yurdu” nəşriyyatı, Bakı. 2001, s.178-182 (həmmüəllif: R.L.Sultanov)
5. Naxçıvan MR-in ərazisində erkən ana arıların yetişdirilməsində balverən bitkilərin nektar məhsuldarlığının rolu. Naxçıvan Muxtar Respublikasının flora və faunasının tədqiqi, Elmi konfrans mat., Qeyrət, Naxçıvan, 2002, s. 44-47
6. Naxçıvan MR-da paket arıçılığının inkişaf etdirilməsi. Aspirantların və gənc tədqiqatçıların IX respublika konfransının materialları, Bakı, 2003, s. 118-119
7. Naxçıvan MR-in ərazisində arı ailələrinin artırılmasında paket arıçılığının rolu. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri, №10, Qeyrət, Naxçıvan, 2003, s.76-77
8. Naxçıvan MR ərazisində arı ailələrində erkən erkək arılarınn yetişdirilməsi. Naxçıvanın tarixi, maddi və mənəvi mədəniyyətinin, təbii sərvətlərinin öyrənilməsi. Elmi konf. mat. AMEA Naxçıvan bölməsi, Elm, Bakı, 2004, s.257-260
9. Payız dövründə arıxanada arıçıların gördükləri əsas işlər. Arıçılıq jurnalı, № 1, Bakı, 2005, s. 12-18 (həmmüəlliflər: R.L.Sultanov,H.T.Hüseynov, E.S.Əsədov).
10. Naxçıvan MR-in müxtəlif bölgələrində arı ailələrinin il ərzində inkişaf dinamikası. AMEA-ın Naxçıvan Bölməsinin"Xəbərlər"i,Təbiət və texniki elmlər seriyası, № 3, “Tusi”, Naxçıvan, 2006, s. 177-182
11. Naxçıvan MR şəraitində arı ailələrinin inkişaf dinamikasının artırılması yolları. AMEA-ın Naxçıvan Bölməsinin"Xəbərlər"i, Təbiət və və texniki elmlər seriyası, № 2 ,“Tusi”, Naxçıvan, 2007, s. s.184-189
12. Naxçıvan MR-də erkən yazda mayalanmamış ana arıların erkək arılarla cütləşdirilməsinin xüsusiyyətləri və onun təşkili. AMEA-ın Naxçıvan Bölməsinin"Xəbərlər"i, № 4, Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2007, s. 171-177
13. Müxtəlif ərazilərdə ilin fəsillərindən asılı olaraq bal arısı (Apis mellifera L.) ailələrində yetişdirilən arı nəsillərinin inkişaf xüsusiyyətləri. AMEA-ın Naxçıvan Bölməsinin"Xəbərlər"i, Təbiət və texniki elmlər seriyası, № 4, 2008, s. 162-166
14. Tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsində yeni təlim texnologiyalarının rolu. Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik yubleyinə həsr olunmuş “Müasir şəraitdə orta ümumtəhsil məktəblərində tədrisin keyfiyyətini yüksəltmək yolları” movzusunda I respublika elmi-metodiki konfrasının materialları. Bakı, 2009, s. 78-79 (həmmüəlif: Z.Y.Babayeva)
15. Naxçıvan MR ərazisində arıçılığın yetişdirmə istiqamətində inkişaf etdirilməsinin perspektivləri. Naxçıvan Dövlət Universitetinin elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası, № 1, 2009, , s.68-70 (həmmüəllif: E.Əsədov)
16. Değişik şekillerde yetişdirilmiş ana arıların çifleştirilmesinin esas özellikleri. V.Ulusal Reprodüksiyon ve Suni Tohumlama Kongresi (Uluslararası katılımlı). 01-04 ekim, 2009, Elazığ, s.20-21
17. Naxçıvan Muxtar Respublikasında arıçılığın inkişaf tarixi, müasir vəziyyəti və perspektivləri. Azərbaycan Zooloqlar Cəmiyyətinin Əsərləri. II cild, Bakı, Elm, 2010, s.272-277 (həmmüəlliflər: E.Əsədov, H.Hüseynov)
18. Nahcıvan Özerk Cumhuriyetinde Bal Arısı (Apis mellifera L.) Kolonilerinin Gelişim Süsesinin Hızlan-dırılması Yollarının Araşdırılması. Kafkas Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2010, № 16 (5), s.861-866 (həmmüəlliflər: H. Hüseynov, E.Əsədov)
19. Naxçıvan MR şəraitində mədəni bitkilərə ziyan vuran lövhəbığ böcəklərin (Coleptera, scarabaeidae) növ tərkibi və yayılma xüsusiyyətləri. AMEA-ın Naxçıvan Bölməsinin"Xəbərlər"i, Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2011, № 2, s. 219-224 (həmmüəlliflər: Y.Məmmədov, H.Hüseynov)
20. Naxçıvan MR-də arı ailələrinin nozema (Nosema apis Z.) paraziti ilə yoluxma dərəcəsinin bal məhsuldarlığına təsiri. Araz hövzəsi I. Beynəlxalq parazitar xəstəliklər simpoziumu. Naxçıvan, 19-21 mart, 2011, s. 98-104 (həmmüəlliflər: H.Hüseynov, M.Seyidli)
21. Nozematozun arıların vərəmum toplama fəaliyyətinə təsirinin araşdırılması. Araz hövzəsi I. Beynəlxalq parazitar xəstəliklər simpoziumu. Naxçıvan, 19-21 mart, 2011, s. 105-110 (həmmüəllif: E.Əsədov)
22. Naçıvan Özerk Cumhuriyyetinde Erken İlkbaharda Arı Kolonilerinin Nosema apis ile enfeksiyon Derecesine göre Gelişme Durumları. 17.Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasiya ve ortadoğu paraziter Hastalık-lar sempozyumu. 4-10 sentyabr, 2011, Kars/ Turkiye, Proqram ve Özet kitabı,, s.319 (həmmüəllif: H.Hüseynov)
23. Naxçıvan MR ərazisində bal arısının (Apis mellifera L.) əsas eksteryer əlamətləri. Azərbaycan Zooloqlar Cəmiyyətinin Əsərləri. IV cild, Bakı, Elm, 2012, s.67-71 (həmmüəllif: E.Əsədov)
24. Формирование и использование пакетных пчелиных семей в условиях Нахчыванской Автономной Республики Азербайджана. VII Междунородная научно-практическая конференция «Аграрная наука-сельскому хозяйству». Сборник статей, Книга 3, Барнаул, 2012, с. 184-185 (həmmüəlliflər: Ю.Рустамли, Г.Гусейнов)
25. Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti Ortamında Erken Ana Arıların Yapay Tohumlanması İçin Erkek Arıların Yetiştirilmesi.VI.Ulusal Reprodüksiyon ve Suni Tohumlama Kongresi (Uluslararası katılımlı). 01-04 temuz, 2013, Kars, s.24-25 (həmmüəlliflər: E.Asadov, H.Huseynov, Y. Rüstemli)
26. Naxçıvan MR-in Arazboyu düzənlik ərazisindən toplanmış vərəmumun tərkibindəki mikroelementlərin miqdarı. Naxçıvan Dövlət Universitetinin elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası, 2013, № 1(49 ), s.44-47 (həmmüəllif: E.Əsədov)
27. Development of the package apiculture in the condition of continental climate. XXXXIII International Apicultural Congress 29 September - 04 October 2013 Kyiv,s.313-314
28. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin tozlanmasında bal arısının rolu. Naxçıvan Dövlət Universi-tetinin elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası, 2013, № 2( 55), s.18-21 (həmmüəlliflər: E.Əsədov, Y. Rüstəmli)
29. Sağlam arı ailələrinin yetişdirilməsində paket arıçılığının rolu-Məqalə-Baytarlıq təbabəti və ərzaq təhlükəsizliyi: problemlər və perspektivlər. Beynəlxalq konfransın materialları (23-24 may 2014), Naxçıvan,37-40 (həmmüəllif: H.Huseynov)
30. Bal arısının xəstəlikləri və zərərvericiləri. Dərs vəsaiti.Naxçıvan, “Əcəmi”, 2014, 240 s (həmmüəlliflər: S.Məhərrəmov, E.Əsədov H.Hüseynov Y.Rüstəmli)
31. Naxçıvan Muxtar Respublikasında arıçılığın inkişafına təsir edən əsas amillər. Regionda arıçılığın inkişaf perspektivləri. Beynəlxalq elmi-praktik konfrans (24-25 oktyabr 2014), “Qeyrət” nəşriyyatı, 2014, s.25-32
32. “Qida toksikoinfeksiyaları və toksikozları” mövzusunun tədrisinə dair. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası, 2014, № 8(64), s.128-133 (həmmüəllif: Y.Rüstəmli)
33. Paket arıçılığının tətbiqinin səmərəliliyi. BDU-nun biologiya fakültəsinin 80 illik yübleyinə həsr olunmuş ”Ekperimental biologiyanın perspektivləri” mövzusunda Respublika Elmi Konfransın materialları (19-20 dekabr), Bakı,2014, s.94-95
34. Роль пчеловодства в экономичееском развитии Нахчыванской Автономной Республике. Международный экономический журнал, 2015, №-1, с.22-26 (həmmüəlliflər: А.Рустамов, Э.Асадов)
35. Naxçıvan MR-də arıçılıq məhsullarının istehsalının mövcud vəziyyəti və perspektivləri. Müasir arışılığın problemləri və inkişaf xüsusiyyətləri. Beynəlxalq elmi-praktik konfrans (24-25 aprel 2015),”Qeyrət” nəşriyyatı, 2015, s.25-29
36. Naxçıvan MR-də arı yetişdirilməsinin imkan və perspektivləri. Müasir arışılığın problemləri və inkişaf xüsusiyyətləri. Beynəlxalq elmi-praktik konfrans (24-25 aprel 2015),”Qeyrət” nəşriyyatı, 2015,s.45-49
37. Kiçik arıçılıq təsərrüfatlarında ana arıların yetişdirilməsinin təşkili. Kənd təsərrüfatının inkişafı: realıqlar və perspektivlər. beynəlxalq konfrans (15-16 may 2015), “Qeyrət” nəşriyyatı, 2015, s.33-37 (həmmüəllif: N.Məmmədov)
38. Naxçıvan Muxtar Respublikasında damazlıq arıxananın təşkilinin əsasları. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti. “Aqrar elmin və təhsilin innovativ inkişafı: dünya təcrübəsi və müasir prioritetlər” mövzusunda. Beynəlxalq elmi-praktik konfrans. 23-24 oktyabr 2015-ci il, s.521-526
39. Naxçıvan Muxtar Respublikası şəraitində çəyirdəkli meyvə ağaclarının başlıca zərərvericilərinin morfo-bioekoloji xüsusiyyətləri və təsərrüfat əhəmiyyəti. AMEA-ın Naxçıvan Bölməsinin"Xəbərlər"i, Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2015, № 4, s. 204-216 (həmmüəlliflər: A.Qasımov, H.Hüseynov)
40. Naxçıvanda arıçılıq: ənənələri və perspektivləri. Naxçıvan: “Əcəmi” Nəşriyyat-poliqrafiya birliyi.2015, 256 s. (həmmüəlliflər: S.Məhərrəmov, E.Əsədov)
41. Azərbaycanda arıçılıq məhsullarının istehsalının mövcud vəziyyəti və perspektivləri (Naxçıvan iqtisadi rayonu üzrə). Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası, 2016, № 6(76), s.128-133 (həmmüəllif: E.Əsədov)
42. Naxçıvan Muxtar Respublikası şəraitində entomofaunanın tədqiqinə dair. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası, 2015, № 3 ( 68), s.19-22 (həmmüəlliflər: Y. Məmmədov, A.Məmmədova)
43. Naxçıvan MR şəraitində erkən yazda müxtəlif üsullarla yetişdirimiş ana arıların keyfiyyət göstəriciləri. Azərbaycan Zooloqlar Cəmiyyətinin Əsərləri. VIII cild, Bakı, Elm, 2016, s.99-105
44. Naxçıvan Muxtar Respublikasında paket arıçılığın tətbiqinin əsasları. Naxçıvan Dövlət Universiteti. III Naxçıvan Beynəlxalq Arıçılıq Konfransı (26-27 may, 2017), ”Qeyrət” nəşriyyatı, 2017,s.44-49
45. Naxçıvanda arıçılq: dünən, bu gün və sabah. Naxçıvanı tanıyaq. Məqalələr toplusu. Bakı: Mütərcim, 2017, s.265-279
46. Sarı Qafqaz bal arısı cinsi (Apis mellifera remipes Gerst.) Naxçıvan populyasiyasının genofondunun qorunması və təkmilləşdirilməsi yolları. Naxçıvan Dövlət Universiteti. IV Naxçıvan Beynəlxalq Arıçılıq Konfransı (26-27 may, 2018), ”Qeyrət” nəşriyyatı, 2018, s.69-72
47. Naxçıvan Muxrtar Respublikasında arıçılığın yem bazası və ondan səmərəli istifadə yolları. Naxçıvan Dövlət Universiteti. V Naxçıvan Beynəlxalq Arıçılıq Konfransı (24-25 may, 2019), ”Qeyrət” nəşriyyatı, 2019, s.16-20 (həmmüəlliflər: Y.Rüstəmli, H.Hüseynov)
48. 2413.01-Entomologiya ixtisası üzrə fəlsəfə doktoru minimum imtahanının proqramı. NDU-nun “Qeyrət” nəşriyyatı, Naxçıvan, 2019, 11 s.
49. Naxçıvan Muxtar Respublikasdında arıçılığın yem bazası və ondan səmərəli istifadə yolları / V Naxçıvan Beynəlxalq Arıçılıq Konfransı. 24-25 may-2019-cu il. Naxçıvan - 2019, s. 16-20 (həmmüəlliflər: Rüstəmli Y.M., Hüseynov H.T.)
50. Qurbanlıq heyvanların alqı-satqısı, kəsilməsi və tullantıların təmizlənməsinə verilən baytar-sanitar tələblər. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası. 2020, № 8 (109), s. 148-156 (Rüstəmli Y.M.)
51. Naxçıvan Muxtar Respublikasında paket arıçılığı sisteminin tətbiqində təbii-coğrafi şərait və bitki örtüyünün rolu. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri. Təbiət elmləri və tibb seriyası. 2021, № 3 (112) s. 33-39 (həmmüəllif: Rüstəmli Y.M.)
52. Naxçıvan Muxtar Respublikasında arıçılığın mövcud vəziyyəti və inkişaf strategiyası. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti. “Heydər Əliyev və Azərbaycanın kənd təsərrüfatı” Respublika elmi-praktik konfransı. Gəncə 05 may 2022, s. 69-72 (həmmüəllif: Rüstəmli Y.M.)
53. Çiçək tozcuğu və güləmin bioloji təhlükəsizliyi. Gəncə Dövlət Universiteti. “Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş “Müasir təbiət və iqtisad elmlərinin aktual problemləri” Beynəlxalq elmi-praktik konfrans. Gəncə 05-06 may 2023, III-Cild, s.217-218 (həmmüəllif: Rüstəmli Y.M.)
54. The Role of Breeding Productive Bee Families in The Production of High Quality Bee Products Keyfiyyətli Arıçlıq Məhsullarının İstehsalında Məsuldar Arı Ailələrinin Yetişdirilməsinin Rolu. İ.İnternational Apiterapiy and Nature Gondress IANCO23, 1-3 jun 2023, Nakhchivan, 2023, s.122-133 (həmmüəlliflər: Sultanov R., Rüstəmli Y.M.)
55. Dependence of The Healing Properties of Bee Venom on Its Chemical Composition Arı Zəhərinin Müalicəvi Xassələrinin Onun Kimyəvi Tərkibindən Asılılığı. İ.İnternational Apiterapiy and Nature Gondress IANCO23, 1-3 jun 2023, Nakhchivan, 2023, s.149-154 (həmmüəllif: Rüstəmli Y.M.)
56. Paket arıçılığı. Dərs vəsaiti. Naxçıvan, 2023, 184 s